"David Lynch: A Unique Filmmaking Legacy"

Er is een scène in de Twin Peaks -piloot die de essentie van het dagelijks leven op een middelbare school vangt. Een meisje sluipt een sigaret, een jongen wordt geroepen naar het kantoor van de directeur en een leraar neemt aanwezig. Maar dan is het alledaagse verbrijzeld wanneer een politieagent de klas binnenkomt en de leraar fluistert. Een schreeuw doorboort de lucht en door het raam wordt een student over de binnenplaats gezien. De leraar worstelt om tranen tegen te houden en de verwachting van een aankondiging vult de kamer. David Lynch richt vervolgens zijn camera op een lege stoel in het midden van de klas. Twee studenten wisselen een blik uit en realiseren zich op dat moment dat hun vriend Laura Palmer dood is.

Lynch was een meester in het vastleggen van de details op het oppervlakniveau van het leven, maar hij dook altijd dieper en ontdekte een gevoel van onbehagen die op de loer lag. Deze Twin Peaks -scène omvat de thematische draad die door zijn carrière loopt - het verlichten van de verontrustende onderstromen van normaliteit. Toch is het ook niet het enige bepalende moment; Lynch's werk omvat meer dan 40 jaar en fans kunnen wijzen op talloze andere scènes die met hen resoneren. Elke koffie-drinking, weerrapport-kijken lynchliefhebber heeft waarschijnlijk een andere favoriet.

Als je niet helemaal kunt aanwijzen wat er mis is, wordt dit vaak beschreven als 'Lynchian'. Deze term legt de droomachtige, verontrustende kwaliteit vast die David Lynch tot een legende maakte. Zijn overlijden laat een leegte achter voor fans, die zijn unieke stem en zijn gevarieerde aantrekkingskracht koesterden.

Weinig kunstenaars verdienen de eer van een nieuw bijvoeglijk naamwoord. Terwijl termen als "Spielbergiaans" of "Scorsese-achtig" specifieke elementen zoals verlichting of onderwerp aangeven, is "Kafkaesque" van toepassing op iets diep verontrustends en desoriënterend. "Lynchian" behoort tot deze elitegroep, die een breder, meer doordringend gevoel van onbehagen omvat.

Het kijken naar Lynch's Eraserhead was een overgangsritueel voor veel ontluikende filmliefhebbers. Tientallen jaren later ondernam de tienerzoon van de filmmaker dezelfde reis en keek hij naar Twin Peaks uit eigen beweging en bereikte het Windom Earle -tijdperk van seizoen 2.

Lynch's werk heeft een tijdloze kwaliteit, vaak getint van eigenaardigheid. Overweeg Twin Peaks: de terugkeer in 2017, waar hij een slaapkamer ontwierp voor een kinderpersonage dat eruitzag alsof het toebehoorde aan een tienjarige uit 1956-toevallig werd het jaar dat Lynch zelf tien werd. Toch woont dit kind in een bizarre wereld die alleen Lynch zich kon voorstellen, compleet met een vader die een kloon is van een andere dimensie en een slechte tegenhanger die gewelddadig door een gezicht slaat.

Ondanks de nostalgie-gedreven Hollywood-trend, gebruikte Lynch de terugkeer naar Defy-verwachtingen, waardoor het publiek verbijsterd werd door geen belangrijke tekens terug te brengen op zinvolle manieren. Dit was typisch Lynchiaans.

Toen Lynch zich hield aan Hollywood -conventies met Dune , werd het een van de meest beruchte misvuren. Toch droeg het de onmiskenbare toets van Lynch, van de machine van Cat/Rat tot de beruchte kippendinerscène. Bekijk Max Evry's boek, een meesterwerk in wanorde , voor een diepere duik in de duinervaring van Lynch.

Lynch's beelden, hoewel vaak raar, grappig of verontrustend, heeft een unieke schoonheid. De olifantenman , zijn dichtstbijzijnde onderneming in mainstream -toejuiching, is een ontroerend verhaal tegen de achtergrond van een verontrustend tijdperk waarin sideshow freaks echt en mishandeld waren.

Het definiëren van Lynch's werk van genre of trope is zinloos, maar zijn films zijn onmiddellijk herkenbaar. Zijn werk combineert duisternis, humor, surrealisme en oprechte vreemdheid op een organische manier. Hij was gefascineerd door de wereld onder de onze en trok vaak het gordijn terug om te onthullen wat er achter ligt.

Neem bijvoorbeeld Blue Velvet . Het is een noir waar een Everyman amateur-detective draait in een wereld die idyllisch lijkt, maar een louche onderbuik verbergt van gas-huffende dealers en lounge zangers. Lynch's films zijn zich afgespeeld in een Americana uit het midden van de eeuw, die verre van de hele waarheid is, zijn doordrenkt met surrealisme en zich zorgen maken over de grond. Een documentaire over de relatie van Lynch met The Wizard of Oz onderzoekt verder deze invloeden, die uniek en onwaarschijnlijk zijn dat ze worden gerepliceerd.

In 2024 zag ik dat de tv-gloed een scène bevat in een bar die een Lynchiaanse sfeer vastlegt met zijn zwevende camerawerk, theatrale garderobe en rode lichten buiten de synchronisatie. De film van Jane Schoenbrun, geïnspireerd door Twin Peaks , toont de brede invloed van de term 'Lynchian'.

Filmmakers zoals Yorgos Lanthimos, Robert Eggers, Ari Aster, David Robert Mitchell, Emerald Fennell, Richard Kelly, Rose Glass, Quentin Tarantino en Denis Villeneuve zijn allemaal een schuld verschuldigd aan de stijl van Lynch. Van de kreeft tot de vuurtoren , Midsommar volgt het , en onder het Silver Lake tot Saltburn , Donnie Darko To Love Lies Bleeding , Lynch's invloed is onmiskenbaar.